Isu Pelaksanaan Pilihan Raya Kerajaan Tempatan… Respon Dari Mantan Menteri Perumahan Dan Kerajaan Tempatan

1. Kenyataan YB Tan Kok Wai, Pengerusi DAP Wilayah Persekutuan yang juga Parlimen Cheras baru-baru ini berkenaan cadangan terbukanya untuk mengembalikan Pilihanraya Kerajaan Tempatan khususnya di Kuala Lumpur mengundang reaksi yang pelbagai.

2. Pada saya, kenyataan beliau bukanlah sesuatu yang mengejutkan namun meninggalkan tanda tanya, apa yang beliau cuba hamparkan kepada umum.

3. Pastinya perihal pilihanraya kerajaan tempatan (PRKT) ini menarik perhatian saya apatah lagi saya sendiri ketika menerajui Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan (KPKT) turut pernah ditanya berkenaan perkara ini dan telah memberi jawapan bertulis berkaitan perkara ini pada 8 Disember 2021 serta menjawab soalan lisan oleh Marina Chin Abdullah pada ketika itu.

4. Secara prinsipnya, saya kekal konsisten dengan pendirian bahawa tidak ada keperluan untuk kita berkisah tentang PRKT ini. Bak kata orang, jika menebang menuju pangkal, jika melanting menuju tangkai. Ini kerana, jikalau kita tolak tepi perbahasan berkait dengan politik dalam soal PRKT ini, ia pada dasarnya masih bukanlah satu perbahasan yang wajar di kala lebih banyak isu yang menyentuh well-being kehidupan rakyat patut diutamakan.

5. Dalam konteks perbahasan sains politik, cadangan YB Tan Kok Wai tidak salah. Cadangan ini pastinya mencerminkan idealisme dalam menggambarkan keadaan demokrasi yang lebih baik.

6. Persoalannya sekarang, dalam konteks realiti, adakah ianya perlu? Adakah selama ini demokrasi tidak subur? Adakah amalan sedia ada ini tidak menggambarkan kesuburan demokrasi?

7. Adakah amalan pemilihan dan pelantikan, bukan amalan demokrasi? Pastinya panjang perdebatan dari aspek falsafah jika kita ingin bincangkan namun saya lebih suka jika kita lihat dalam kaca mata realiti semasa. Hakikatnya, ia sama seperti bidalan orang kita, kalau panjang beri beruas, kalau pendek beri berbuku.

8. Pertama, apabila diamati keadaan kerajaan tempatan pada hari ini, amalan demokrasi dan pendekatan semak imbang tetap boleh sahaja dicapai tanpa PRKT. Hal ini demikian kerana dalam lantikan Pihak Berkuasa Tempatan (PBT), boleh sahaja ditetapkan kuota tertentu untuk memastikan pihak-pihak yang berbeza boleh menjadi sebahagian daripada pentadbiran kerajaan tempatan ini.

9. Malah, pemilihan wakil Kerajaan Tempatan dalam keadaan semasa sudah pun memadai. Sebagai contoh, di negeri Selangor, lantikan ahli majlis kerajaan tempatan adalah berdasarkan kuota 75% daripada calon parti politik manakala baki 25% dari kalangan badan bukan kerajaan. Model sebegini tetap sahaja menjamin bahawa semak imbang boleh dijalankan melalui pandangan profesional oleh pihak yang bebas dari bingkai kepentingan politik serta mencerminkan keberadaan wakil masyarakat sivil iaitu NGO.

10. Malah di peringkat Dewan Bandaraya Kuala Lumpur, pelantikan Ahli Lembaga Penasihat turut mengambil kira komposisi serta perwakilan semua pihak berkepentingan dalam soal perbandaran.

11. Dalam hal ini juga, laporan Economic Intelligence Unit (EIU) meletakkan Malaysia di tangga 40 pada tahun 2022 dalam Indeks Demokrasi, lebih tinggi daripada Singapura di kedudukan ke-70. Malah, Malaysia mencatat skor tertinggi sebanyak 9.58 mata dalam soal “electoral process and pluralism”.

12. Kedua, saya lebih cenderung melihat penggunaan wang awam kerajaan tempatan disalurkan kepada aktiviti meningkatkan kesejahteraan atau well-being rakyat, tahap daya huni, kualiti perkhidmatan dan juga penyelenggaraan fasiliti utama khususnya di ibu kota Kuala Lumpur. Hakikatnya, inilah ekspektasi utama rakyat dalam menilai perkhidmatan kerajaan tempatan kita.

13. Di Malaysia, kita mempunyai 155 kerajaan tempatan termasuk empat agensi yang diberi kuasa PBT. Daripada jumlah ini, 132 PBT masih bertaraf majlis perbandaran dan majlis daerah.

14. Pelaksanaan PRKT ini pastinya akan menelan belanja yang cukup besar. Secara purata, setiap PRKT ini akan memberi implikasi kewangan sebanyak RM3 juta untuk dilaksanakan. Ini bermakna, sekiranya PRKT ini ingin dilaksanakan, jumlah belanja yang dianggarkan adalah hampir setengah bilion ringgit dan ia memberi kesan kewangan yang cukup besar kepada kerajaan tempatan dalam kategori majlis perbandaran dan majlis daerah.

15. Sebagai perbandingan, peruntukan Kerajaan Persekutuan untuk KPKT dalam Belanjawan 2024 adalah sebanyak RM5.6 bilion. Ini bermakna, bagi tujuan PRKT semata-mata, jika dilaksanakan, akan menggunakan hampir 10% daripada peruntukan yang terhad ini. Sedangkan jumlah peruntukan ini boleh digunakan untuk tujuan lain yang jauh lebih penting dan dapat memberi manfaat terus kepada rakyat.

16. Ketiga, melihatkan kepada realiti semasa, rakyat sudah mula menzahirkan bahawa mereka sudah tepu dengan agenda berkisar politik dan aktiviti pilihanraya. Hakikatnya, fenomena kelesuan politik (political fatigue) sudah mula dirasai di negara kita ini. Malah ada laporan menyatakan rakyat sudah rimas dan bosan dengan permainan dan percaturan politik yang seolah-olah tiada penghujungnya.

17. Data daripada Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR) menunjukkan bahawa statistik keluar mengundi bagi beberapa siri pilihanraya yang diadakan dalam dua tahun kebelakangan ini adalah tidak memberansangkan.

18. Pilihanraya di enam negeri yang diadakan pada Ogos lalu mencatatkan peratusan keluar mengundi tidak lebih dari 75% pun di mana-mana negeri. Malah di dua buah negeri iaitu Kelantan dan Negeri Sembilan, peratusan keluar mengundi tidak sampai 70% pun.

19. Kerana itulah saya berpendapat bahawa sekalipun PRKT ini dikembalikan dan dilaksanakan, ia tidak mencerminkan ekspektasi dan aspirasi rakyat di bawah sana.

20. Akhirnya tujuan demokrasi itu tidak semestinya juga boleh dicapai. Manakan tidak, kita menjulang demokrasi sebagai menjunjung suara dan pilihan rakyat, tapi sebenarnya rakyat enggan bersama-sama dalam proses demokrasi ini.

21. Adalah lebih mustahak pada hari ini, untuk memastikan bahawa fungsi PBT ini boleh dipenuhi dan dilaksanakan dengan baik. Prestasi PBT adalah hal yang paling mustahak dan memberi impak langsung kepada rakyat, bukanlah kaedah pemilihan mahupun lantikan terhadap ahli pentadbirannya.

22. Kerana itulah di Malaysia ini, banyak sahaja kerajaan-kerajaan tempatan yang cemerlang dan dapat membantu kerajaan negeri membangunkan kawasan bandar mereka menjadi bandar yang selesa dan berdaya huni.

23. Jabatan Perancangan dan Desa atau PLAN Malaysia merekodkan bahawa 80 PBT di Malaysia ini mencapai skor lebih 80% dalam Indeks Kebahagiaan yang mana penilaiannya mengambil kira aspek yang berkaitan dengan tahap dan kualiti perkhidmatan PBT seperti penjagaan kebersihan persekitaran, pengurusan pepejal dan kutipan sampah.

24. Majlis Bandaraya Melaka Bersejarah (MBMB), Majlis Perbandaran Alor Gajah (MPAG), Majlis Daerah Tampin (MDT), Majlis Daerah Jelebu (MDJ), semuanya memperoleh skor lebih 90% dalam indeks ini. Nilai sepunya pada PBT-PBT ini adalah mereka memberi penekanan kepada kekuatan yang ada pada kawasan dan ahli majlis mereka, tanpa memainkan sentimen politik dan demokrasi.

25. Tuntasnya, pelaksanaan PRKT bukanlah satu keperluan dan keutamaan. Tanpa mengadakan PRKT, tidak bermakna demokrasi di negara kita menjadi canggung, apatah lagi terus menyimpulkan bahawa ia tidak subur. Apa yang penting adalah memperkemas khidmat PBT dalam memenuhi keperluan dan kehendak rakyat terbanyak di luar sana khususnya dalam meningkatkan daya huni serta merancakkan pelbagai aktiviti sosio-ekonomi untuk warganya.

YB. DATO’ SERI REEZAL MERICAN BIN NAINA MERICAN
Mantan Menteri Perumahan Dan Kerajaan Tempatan